มารู้จักกับ IQ , EQ , AQ , MQ , SQ

การจะฝึกฝนเด็กในยุคนี้ ต้องประกอบด้วย  IQ , EQ , AQ , MQ , SQ       Qเหล่านี้คืออะไรมาดูกัน  IQ   = INTELLIGENCE  QUOTIENT คือความฉลาดทางสติปัญญา     วัดได้จากอายุสมองเทียบกับอายุจริง  ปกติควรอยู่ที่  90-110  เป็นการวัดความสามารถทางคิดวิเคราะห์ ความสามารถทางวิชาการ วัดความจำ  การอ่านเขียน คำนวณ   แต่ไม่ได้วัดด้านอื่นๆ เช่น ความคิดสร้างสรรค์ , ทักษะต่างๆ ด้านการทำงาน  , ทักษะการใช้ชีวิตประจำวัน  ฯลฯ  การพัฒนา  IQ  - 50% จากกรรมพันธุ์ ซึ่งปรับเปลี่ยนกันได้ยาก - 50% จากสิ่งแวดล้อม  เช่น - การเลี้ยงดู  ความรัก ความอบอุ่น เพราะฉะนั้นต้องมีเวลาให้ลูกหลาน - อาหาร ครบห้าหมู่โดยเฉพาะ  ปลา  ถั่วเหลือง วิตามิน บี   ธาตุเหล็ก  ไอโอดีน โปรตีน - ประสบการณ์ต่างๆจากการเล่น  ออกกำลังกาย  ทำกิจกรรมกลุ่ม  การทำงาน  การทำงานศิลปะ ดนตรี กีฬา ที่ชื่นชอบ - ได้ฟังนิทาน(วัยเด็กเล็ก)  การได้ช่วยทำงาน  ทำกิจกรรมในเด็กโต - การได้รับรับคำชมเชย  จะช่วยให้มองเห็นคุณค่าของตนเอง  - ความคิดในทางบวก   มีความคิดอย่างสร้างสรรค์  จากการที่ได้รับคำชมเชยเสมอ ได้รับการยอมรับการกระทำต่างๆที่ดี - สัมผัสกับสังคม,ชีวิตประจำวัน ฯลฯ - อารมณ์ดี  ไม่เครียด - ออกกำลังกาย อย่างน้อย 30 นาทีต่อวันจะช่วยให้มีสมาธิ   สดชื่น คิดอะไรได้เร็ว   อดทน ไม่ซึมเศร้า ไม่ติดยาเสพติด     ปัจจัยที่มีผลลบต่อสมอง  ทำให้สมองไม่พัฒนา ได้แก่ - ความเครียด, ความกดดันต่างๆเช่นการทำการบ้านมากมาย   การบ้างานขาดการพักผ่อน,ออกกำลังกาย - ขาดอาหารเช่นพวกโลหิตจาง - สมองขาดการกระตุ้น หรือการใช้สมองฝึกคิดในสิ่งต่างๆ  เช่นการฝึกการแก้ปัญหา  ฝึกความคิดสร้างสรรค์  จินตนาการ   การใช้ไหวพริบ  - มองตนเองในแง่ลบ   มองตนเองไม่มีคุณค่า  จากการถูกตำหนิทุกวัน  หรือบ่อยๆ  - ซึมเศร้า,ทุกข์,โกรธ,วิตกกังวล  นานๆ              - สารพิษ   ยาเสพติด   สารตะกั่ว ฯลฯ  จะเห็นได้ว่าการพัฒนาเด็กให้เก่ง  และฉลาดจะไม่ได้ยากเย็นใดๆเลย   แต่ต้องให้มีวิธีการหลากหลายไม่ใช่ให้แต่ความรู้วิชาการอย่างเดียวที่มากมายเกินความจำเป็นจนขาดการพัฒนาด้านอื่นๆ  ซึ่งเรียนรู้วิชาการแล้วก็ลืมได้  มีวิจัยพบว่า ความรู้ของวิชาการในโรงเรียน  25% เท่านั้น ที่เรานำมาใช้ในชีวิตประจำวันจริง(รศ.พญ. ศันสนีย์  ฉัตรคุปต์)   แต่ดิฉันว่าจริงๆแล้วอาจจะไม่ถึง 10%    EQ   EMOTIONAL   QUOTIENT คือความฉลาดทางอารมณ์   ความฉลาดทางอารมณ์สำคัญอย่างไรมีวิจัยดังนี้  1) มหาเศรษฐี 400 คนของโลกที่ประสบความสำเร็จ มีสมบัติพันล้านเหรียญUS  50% ไม่ได้จบปริญญาตรี  2) งานวิจัยในรัฐ แมซซาชูเสท  ติดตามเด็ก 450 คน นาน 40 ปี ปัจจัยที่ทำให้ประสบความสำเร็จในชีวิตไม่เกี่ยวกับ IQ ทั้งหมดแต่รวมถึง   - ความสามารถในการจัดการกับความผิดหวัง AQ   - การควบคุมอารมณ์ ได้ดี   EQ   - การเข้ากับคนอื่นได้ดี SQ  3) การวิจัยเก็บข้อมูล จากผู้จบปริญญาเอก 80 คน ทางวิทยาศาสตร์ ตั้งแต่ขณะศึกษาถึง อายุ 70 ปี พบว่า  EQ และความสามารถทางสังคมทำให้ประสบความสำเร็จในวิชาชีพ และมีชื่อเสียง มากกว่าความสามารถทาง IQ 4 เท่า    การพัฒนา EQ  คือ     - รู้อารมณ์ของตนเอง        ] - เข้าใจอารมณ์ของผู้อื่น เห็นอกเห็นใจผู้อื่นเมตตาอารีย์, ช่วยเหลือผู้อื่น, เอาใจเขามาใส่ใจเรา    - ควบคุมอารมณ์ของตนเองได้ ไม่หุนหันพลันแล่น  ไม่อารมณ์ค้างนาน   ไม่ปล่อยให้ความรู้สึกเก่าๆ มารบกวนการทำงานปัจจุบัน   ไม่ว่ารัก โกรธ   ซึมเศร้า    โกรธแล้วไม่ผูกใจเจ็บนาน  ใจเย็นเมื่อมีสถานการณ์ยั่วยุ   จะเป็นคนที่น่าเคารพนับถือ  และจะมีคนกล้าให้คำแนะนำ    - มีระเบียบวินัยในตนเอง , เคารพสิทธิ์ของผู้อื่น    - รับผิดชอบต่อสังคม   มีทักษะทางสังคมดี  รู้สู้  รู้หลีก  เอาตัวรอดได้ดี  มีไหวพริบ    - ขยันหมั่นเพียร อดทน , กระตือรือร้น  , ไม่เฉื่อยชา   มุ่งมั่น  แน่วแน่   ไม่ลดละ   วิธีฝึก      - มีตัวอย่างที่ดีให้เด็กเห็น อารมณ์เด็กขึ้นกับอารมณ์ผู้เลี้ยงดู      - ไม่ต่อว่าเด็กต่อหน้าเด็กคนอื่นๆ หรือพูดเปรียบเทียบกับคนอื่นๆ  หรือพี่น้อง      - หาทางชมเชยเด็ก แม้นจะมีดีแค่หนึ่งอย่าง มีเสียสิบอย่างเราก็ต้องใช้หนึ่งอย่างนั้นมาเป็นตัวชมเพื่อช่วยพัฒนาตัวอื่นๆ     - เวลาลูกทะเลาะกันอย่ามีอารมณ์ร่วม     - ไม่ปกป้องมากเกินไปเพราะจะทำให้เด็กขาดทักษะ แก้ปัญหาไม่เป็น     - ไม่ตามใจลูกมากเกินไป หรือกังวลมากเกินไป     - ให้เด็กรู้สึกว่าตัวเองเป็นผู้ถูกชมเชย มีผู้มองเห็นคุณค่า     - เด็กอารมณ์ร้อน ต้องทำไม่รู้ไม่ชี้ ใจเย็น ไม่ต้องมีอารมณ์ร่วม          - ฝึกหัดระเบียบวินัย ควรสร้างตั้งแต่เล็กๆเช่น 7-8 เดือน เริ่มนั่งกับที่รับประทานอาหาร    ดูทีวี ไม่เกิน 1 ชั่วโมงต่อวัน    - ฝึกทุกอย่างด้วยความรัก ไม่ใช่การบังคับแต่ด้วยเหตุผล    - การดุ, การลงโทษ, ประณาม ไม่ใช่วิธีที่ถูกต้องเสมอไปเพราะเด็กจะต่อต้าน    - ทำใจให้เบิกบาน   เปิดหูเปิดตา  อย่าหมกมุ่นอยู่แต่ในบ้าน   AQ ( adversity  Quotient) คือความสามารถในการแก้ปัญหาและการเผชิญกับวิกฤติ AQ   เป็นการวัดความสามารถในการจัดการกับปัญหา และวิกฤติ  ใครที่สามารถ จัดการได้ดีจะเป็นผู้นำและเป็นผู้ชนะหรือเจ้าของกิจการในโลกของปัจจุบันและอนาคต   ใครที่มี AQ  ดีจะสามารถ เปลี่ยน วิกฤติเป็นโอกาส   (Dr. Paul G   stolt )    ใครที่ไม่สามารถควบคุม  AQ ได้จะเป็นผู้พ่ายแพ้ และเป็นได้แค่ลูกจ้างหรือตกงาน   เทคนิคการสร้าง AQ   AQ   ความสามารถในการแก้ปัญหา / อุปสรรคเป็นกลไกลของสมอง เกิดจากการได้ฝึกฝนการแก้ปัญหาต่างๆ  การทำอะไรด้วยตนเอง การละเล่น ทั้งประสบการณ์ที่ได้ผ่านมาในชีวิต   ตั้งแต่เมื่อเยาว์วัย   การฝึกฝน    - การมีปฏิสัมพันธ์กับสังคม    - การฝึกทำกิจกรรมต่างๆ        - สัมผัสกับชีวิตจริง ให้เด็กช่วยตัวเอง หัดทำงาน ตามวัย       - ให้เด็กเผชิญกับอุปสรรคบ้าง   - เมื่อเข้าสู่วัยรุ่น เริ่มให้รู้จักช่วยงานพ่อแม่ ธุรกิจของพ่อแม่ หรือหรือแม้นแต่การรับจ้างทำงานใน ช่วงวัยรุ่น  ฝึกหาประสบการณ์ตามที่ต่างๆช่วงหยุดปิดเทอม  หลักการสร้าง  AQ มองปัญหาเป็นโอกาส 1.CONTROL ควบคุมเหตุการณ์/สถานการณ์ได้ 2.OWNERSHIP ความเป็นเจ้าของ ปัญหาอยู่ที่ตัวเรา 3.REACH  คิดว่าทุกประเภท มีทางแก้ไข ไม่ใช่จบสิ้นแล้วทุกอย่าง 4.ENDURANCE   มีความทนทาน อดทน ต่อปัญหาต่างๆ มองโลกในแง่ดีไม่วู่วาม  สรุปการเพิ่ม AQ   - มีสติ ตลอดเวลา ใช้สติปัญญาในการแก้ไข  คิดว่าทุกอย่างมีทางออก    มองโลกในแง่ดี - เปลี่ยนวิกฤติเป็นโอกาส  MQ   MORAL  QUOTIENT -  จริยธรรม คุณธรรม  วิธีฝึกฝน  - มีตัวอย่างดีๆให้เห็น - ปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรม ตั้งแต่เล็กๆ ก่อนวัยอนุบาล  อาจจะเป็นในรูปนิทาน - วัยอนุบาล ประถมต้น เล่านิทานสอนใจ  ช่วยบำเพ็ญประโยชน์ต่อชุมชน - ประถมปลาย  - มัธยม สอน หลักธรรม ตัวอย่างดีๆ   ช่วยบำเพ็ญประโยชน์ต่อชุมชน โรงเรียนด้อยโอกาส ช่วยสอนหนังสือหรือช่วยดูแล รุ่นน้องๆ   ช่วยงานคุณครู  สอนเพื่อนๆที่อ่อนกว่า  - ไม่ยอมรับพฤติกรรมที่ไม่ถูกต้องเช่นทำร้ายผู้อื่น พูดจาหยาบคาย ขโมย โดยเฉพาะ 0-5 ขวบ    SQ  :SOCIAL  QUOTIENT   ทักษะทางสังคม  การใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่น -ได้เล่นกับเพื่อน ในวัยเด็กเล็กๆ - เด็กโต ทำกิจกรรมกลุ่ม หรือทำงานอื่นๆกับเพื่อน - คบเพื่อนๆ ที่หลากหลาย     ข้อมูลโดย : พท.พญ. กมลพรรณ  ชีวพันธุศรี   ประธานเครือข่ายพ่อแม่เยาวชนเพื่อการปฏิรูปการศึกษา